mozok.click » Podręczniki w języku polskim » Chemia » Znaczenie chemii w życiu społeczeństwa. Rola chemii dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju
Інформація про новину
  • Переглядів: 845
  • Автор: admin
  • Дата: 21-03-2018, 12:03
21-03-2018, 12:03

Znaczenie chemii w życiu społeczeństwa. Rola chemii dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju

Категорія: Podręczniki w języku polskim » Chemia

TEMAT 4. UOGÓLNIENIE WIEDZY Z CHEMII

 

Znaczenie chemii we współczesnym społeczeństwie

Wiedza chemiczna jest potężną siłą w rękach ludzkości. Znajomość właściwości substancji chemicznych oraz sposobów ich uzyskania nie tylko umożliwia badanie i rozumienie natury, lecz również pozwala otrzymywać nowe nie znane jeszcze substancje, przewidywać istnienie substancji o potrzebnych właściwościach.

Ale chemia może być niebezpieczna dla ludzi i środowiska. Znany pisarz fantasta i naukowiec chemik Isaac Azimow napisał: „Chemia - to śmierć, która jest zapakowana w puszki i pudełka”. Wypowiedź ta dotyczy nie tylko chemii, lecz także elektryczności, elektroniki radiowej, transportu. Nie możemy żyć bez prądu, ale goły drut jest śmiertelnie niebezpieczny, samochody pomagają nam się poruszać, ale pod ich kolami często giną ludzie. Korzystanie przez ludzkość z osiągnięć współczesnej nauki i techniki, w tym również chemii, wymaga wysokiej kultury ogólnej i głębokiej wiedzy.

Tylko odpowiedzialne, racjonalne korzystanie z zasobów naturalnych może stać się kluczem do trwałego rozwoju naszej cywilizacji!

Chemia w życiu codziennym

Bez chemii nie da się wyobrazić sobie nowoczesnego życia ludzi. I nie tylko pośrednio poprzez używanie żywności, odzieży, obuwia, paliwa, mieszkań, ale także bezpośrednio poprzez korzystanie z wyrobów ze szkła, plastiku, porcelany i fajansu, lekarstw, środków do dezynfekcji, produktów kosmetycznych, różnych klejów, lakierów, farb, suplementów diety itp.



Ostatecznie zadomowiły się u nas przeróżne środki myjące. Ale poza mydłem i szamponami korzystamy z wielu innych środków, mianowicie do wybielania. Działanie większości z nich opiera się na właściwościach substancji zawierająch chlor, które są silnymi utleniaczami. Na niektórych środkach myjących można zobaczyć napis „Nie zawiera chloru”. Takie środki również zawierają silne utleniacze, na przykład nadboran sodu NaB02 ■ H202 • 3H20 lub nadwęglan sodu Na2C03-1,5H202-H20.

Twarda woda może uszkodzić pralkę, więc używamy środków do jej zmiękczenia.

Tworzenie nowych materiałów

Tworzenie nowych materiałów - potrzeba życia współczesnego. Materiały o nowych, ulepszonych właściwościach muszą zastąpić przestarzałe. Nowych materiałów wymagają również branże przemysłu wysokotechno-logicznego: technika kosmiczna i atomowa, elektronika. Do potrzeb praktycznych niezbędne są takie materiały, jak metale, polimery, ceramika, barwniki, włókna.

Szczególne miejsce wśród nowych materiałów zajmują kompozyty. Ze względu na wiele właściwości - trwałość, lepkość - kompozyty o wiele przewyższają tradycyjne materiały, przez co zapotrzebowanie na nie społeczeństwa nieustannie rośnie. Na tworzenie kompozytów traci się coraz więcej zasobów, a głównymi odbiorcami kompozytów obecnie jest przemysł motoryzacyjny i kosmiczny (rys. 40.1).

Biomateriały

Wraz z rozwojem medycyny powstała potrzeba zastąpienia narządów i tkanek organizmu człowieka. Materiały, które można stosować do produkcji różnorodnych implantów, tworzone są w laboratoriach chemicznych. Protezy metalowe są łatwe w produkcji, są bardzo trwałe, chemicznie obojętne i stosunkowo tanie. Główną wadą metali jest to, że są one narażone na korozję, przez co redukowana jest moc mechaniczna, a organizm trują jony elementów metalowych. Dość obiecującym o produkcji implantów są stopy tytanu (przykładowo Ti—Al—V) - są one mocne, stosunkowo lekkie i odporne na korozję.


Rys. 40.1. Zastosowanie materiałów kompozytowych: tkanina węglowa (włókno węglowe) (a) stosuje się do armowania części rowerów oraz samochodów, z włókna szklanego produkuje się kadłuby kajaków i małych łodzi (b), a nawet całe domy (c)

Obecnie coraz częściej stosowane są bioimplanty ceramiczne. Ceramika - wspaniały biomateriał: jest silna, nie jest podatna na korozję.

Poza tym ceramika nie ściera się, co jest ważne dla sztucznych stawów, a także charakteryzuje się biokompatybilnością.


Racjonalne korzystanie z surowców naturalnych

Natura wydaje się być niewyczerpującym się spichlerzem, z którego ludzkość bierze potrzebne surowce. W ciągu ostatnich 20 lat wydobyto więcej surowców naturalnych, niż w całej historii ludzkości. Na świecie corocznie wydobywa się i przetwarza około 100 miliardów ton skal. Wiele źródeł surowców jest już wyczerpanych, więc ostro powstaje problem surowców. Już teraz wielu krajom brakuje poszczególnych zasobów naturalnych. Przykładowo na Ukrainie nie ma wystarczającej ilości ropy nafotwej i gazu ziemnego.

Kompleksowe wykorzystanie surowców i odpadów - podstawa produkcji skombinowanej (różnych sektorów chemicznych, chemicznych z metalurgicznymi itp.).

Konieczne jest wprowadzenie technologii bezodpadowych, czyli takich procesów produkcyjnych, w których odpady jednej produkcji stają się surowcami (reagentami) dla innej.

Niewyczerpującym się źródłem surowców są odpady przemysłowe i domowe. Zadanie chemików polega na opracowaniu metod skutecznego wykorzystania takich odpadów. Stosowanie surowców wtórnych pozwala zaoszczędzić surowce naturalne oraz energię, a

także obniżyć koszty produkcji towaru, ponieważ wydatki na surowce są 2-3 razy (a w niektórych rodzajach do 6 razy) mniejsze, niż do produkcji z surowców pierwotnych. Przykładowo wytop stali ze złomu potrzebuje 6-7 razy mniej energii i jest 25 razy tańszy niż produkcja stali z rudy.

Myśl główna

Chemia weszła we wszystkie dziedziny życia i działalności człowieka. W życiu codziennym korzystamy z wielu produktów chemicznych. Korzystając z wiedzy chemicznej, powstają nowe materiały, które nie istnieją w przyrodzie.

Pytania kontrolne

486. Wymień produkty produkcji chemicznej, które są stosowane w życiu codziennym.

487. Podaj przykłady niekorzystnych skutków stosowania wiedzy chemicznej, substancji lub technologii dla środowiska lub człowieka.

488. Opiszcie, jakie byłoby wasze życie, gdyby nie było w nim towarów wyprodukowanych w zakładach chemicznych.

489. Scharakteryzuj rolę chemii w tworzeniu nowych materiałów, w rozwiązywaniu problemu energetycznego i surowcowego.

Zadania utrwalające wiedzę

490*. Dowiedzcie się od dorosłych, czy są w waszym mieście, rejonie, obwodzie zakłady chemiczne. Jakie? Co one produkują? Jaki mają wpływ na środowisko? Czy może człowiek nie korzystać z tych produktów? Odpowiedź uzasadnijcie.

491*. Znajdźcie w dodatkowych źródłach informacje na temat zasad racjonalnego korzystania z zasobów natury i znaczenia chemii we wdrażaniu tych zasad.

 

Źródło: Chemia podręcznik dla klasy 9 Hryhorowycz

 






^